Meer of Minder?

Het is een vreemde sport, politiek. Dit wordt des te meer duidelijk nu er na een relatief rustige periode in onze directe omgeving de spanningen oplopen. Niet alleen in de Oekraïne draait de politiek op volle toeren, ook verwikkelingen rond de laatste gemeenteraadsverkiezingen laat zien dat de regels van de politieke sport erg rekbaar zijn.

Basis voor de politieke sport is de vraag ‘Meer of Minder Macht?’. Deze kernvraag kan op verschillende manieren worden gesteld waarbij de teneur van de vraag voor een groot deel afhankelijk is van het ontwikkelingsniveau van de samenleving of misschien nog wel meer de vorm waarin de samenleving wordt bestuurd.

Hier in Nederland mogen wij ons gelukkig prijzen een samenleving te hebben die op een min of meer democratische manier wordt bestuurd. Dit komt naar mijn idee tot uitdrukking in het feit dat een ieder die zich aan de politieke sport wil wagen vrij is om lid te worden van een politieke partij en zich ook verkiesbaar te stellen voor een positie in de volksvertegenwoordiging namens die partij.

Als deze weg naar de macht je te lang duurt of wanneer je onvoldoende aansluiting kan vinden bij een bestaande partij, is het niet heel erg lastig om zelf een nieuwe partij te starten. Om de wildgroei aan partijen in de volksvertegenwoordiging te remmen moet er echter wel een flinke borgsom betaald worden om een kieslijst aangemeld te krijgen bij de kieskringen samen met voldoende ondersteuningsverklaringen. Krijgt jouw politiek agenda onvoldoende steun van de kiezers dan bij je dit geld kwijt.

Wanneer het gelukt is om met voldoende stemmen als volksvertegenwoordiger aan de slag te gaan is het zaak de politieke sport zo te spelen dat bij de eerst volgende verkiezingen de partij die jij vertegenwoordigt de vraag ‘Meer of Minder Zetels?’ met “meer zetels” kan beantwoorden. Meer zetels betekent meer invloed op het besluitvormingsproces: meer invloed houdt in dat je meer je zin zal kunnen krijgen.

Het vergroten van het aantal zetels maakt het afstemmen van de politieke agenda op de wensen van de kiezers een belangrijk onderdeel van de politieke sport. Deze politieke agenda’s bevatten allerlei ideeën om bestaande ergernissen in de samenleving op te lossen. Afhankelijk van de doelgroep van kiezers waarop een partij zich richt krijgen die ergernissen een prioriteit en mag de oplossing meer of minder geld kosten. De doelgroep en de manier waarop die zijn ergernissen graag opgelost ziet hebben zich ontwikkeld tot de idealen van een partij met als gevolg een potentiële bron van discriminatie.

Omdat het met de huidige zetelverdeling in de volksvertegenwoordiging niet makkelijk is om voor het favoriete ideaal een meerderheid te krijgen, komt het bij de politieke sport ook aan op het juist kunnen doseren van ‘geven en nemen’: Om je zin te krijgen zal je een ander soms ook zijn zin moeten geven. Door deze ruilhandel in idealen verloopt het besluitvormingsproces over het algemeen vrij traag en zijn veranderingen die een ergernis moeten verhelpen vaak niet erg rigoureus.

Eens in de zoveel tijd staat er dan een volksvertegenwoordiger op die meent een gat in de markt te hebben gevonden. Door hard op te zeggen wat de kiezers denken verwerft hij in een redelijk korte tijd veel populariteit. Het benoemen van de ergernissen die de meeste van ons bezighouden geeft een gevoel van erkenning en betrokkenheid. Zo’n volksvertegenwoordiger lijkt weer te beseffen dat het meer om de kiezers te doen is en minder om de hoeveelheid zetels die de partij ‘bezit’.

Toch komt het er vaak op neer dat alleen de symptomen worden benoemd die aanleiding zijn van de ergernissen waarbij de daadwerkelijke fouten die op democratische wijze in het systeem van de samenleving zijn ontstaan, niet worden (h)erkend.

De vraag ‘Meer of Minder Marokkanen?’ die sinds vorige week de gemoederen flink bezig houdt is dan ook in mijn ogen ook niet correct, uit zijn context gehaald of niet. Met het wegsturen van mensen worden er mijns inziens geen problemen opgelost. Sterker nog, er zal een nieuwe zondebok gezocht worden op het moment dat blijkt dat er niets aan de ergernis is veranderd.

Dat het goed fout zit met onze samenleving blijkt wel uit de reacties die de bovengestelde vraag hebben uitgelokt. Eigenlijk ben ik door met name deze specifieke oproep tot geweld nog wel meer geschokt dan de feitelijke retoriek van een politieke sporter die al jaren gevangene is van zijn eigen illusies.

De foto bij dit artikel maakte ik op IJsland hoewel je dit hek werkelijk overal ter wereld wel zou kunnen aantreffen. Het inspirerende aan de foto vind ik dat je eigenlijk niet weet aan welke kant van het hek het gediscrimineerde gras staat. Ook wordt niet echt duidelijk wat de rede is om het hek juist daar neer te zetten waar het staat en wie daar voordeel van heeft.
Hoe schokkend subtiel de de grens tussen discriminatie en racisme is, laat deze documentaire zien.