Doorgelicht of doorgedraaid?

De laatste 15 jaar heb ik heel wat afgereisd, al zeg ik dat zelf. Het bezoeken van andere landen, zowel aan de andere kant van de wereld maar ook dichterbij, werkt veelal inspirerend maar bovenal ook relativerend. Vreemd genoeg voelt het na verloop van tijd toch weer heel prettig om terug te keren uit dat stoffige, warme of bergachtige oord en hier onder de grijze wolkenlucht weer in alle vrijheid te kunnen doen en laten wat ik wil. Of toch niet?

Uiteraard kon ik in 2001 alle begrip op brengen voor de aangescherpte veiligheidsmaatregelen op de luchthaven. Het had namelijk niet veel gescheeld -ik had een ticket naar New York voor “9/13”- of ik had zelf als bezoeker op de Twin Towers gestaan tijdens de aanslag. Mijn reis naar de Big Apple is toen uitgesteld naar december van dat jaar. Bij het in-checken je schoenen uit, flesjes met vloeistoffen inleveren; het hoorde er allemaal bij.

In de jaren die volgden liep mijn ergernis over de schijn van veiligheid die deze maatregelen moeten ophouden alleen maar op. Het lijkt er volgens mij namelijk veel meer op dat de angst voor aanslagen wordt uitgebuit. Waarom zou je bij de “security check” bijvoorbeeld het zelf meegebrachte flesje water moeten inleveren als dat toch ook door het röntgen apparaat kan? Nee, het is veel zinvoller om enkele personen zo te instrueren dat zij alle passerende reizigers zich als makken schapen kunnen laten schikken naar het criminaliserende protocol. En de reiziger die binnen Schengen blijft mag na de security check gewoon een nieuw flesje water kopen, maar nu tegen het tarief van de luchthaven.

Het valt natuurlijk niet mee om tussen al die reislustige personen net die ene slechterik te isoleren. Dan maar een heel circus optuigen dat de prijs van reizen opdrijft. Want om die ingewikkelde apparatuur te kunnen bedienen moeten er specialistische operators worden opgeleid. Om het speurwerk van de specialisten iets te vereenvoudigen -en daarmee mijn wachttijd in de zoveelste rij op het vliegveld te beperken- heb ik jarenlang braaf mijn laptop netjes uit mijn tas gehaald. Maar er is wat mij betreft een grens bereikt!

Bij aanvang van mijn reis naar IJsland werd mij door de security medewerker gevraagd alle elektronica uit mijn tas te halen. Nee, niet alleen mijn laptop, ook de oplader… En, mijn camera. “Eh?”, zei ik nog, “Gaat dat niet een beetje ver?” Toen mijn spiegelreflex uit de tas kwam, moesten ineens ook alle losse lenzen apart door het röntgen apparaat! Het meest schokkende aan het voorval vind ik nog wel het excuus waarmee de desbetreffende medewerker zich onder mijn geuite ergernis uitdraaide. “Ik voer alleen mijn werk maar uit. Voor klachten moet u bij de luchthaven zijn!”

Dat ik mijn telelens op de band moest leggen toonde in ieder geval aan dat niet alle operators even veel training hebben ondergaan. Een beschermdop van de lensvatting losdraaien lukt dan nog wel, die dop vervolgens weer fatsoenlijk vastzetten niet! En wat heb je dan gezien onder die dop? Dat er een stuk glas in zit en geen vloeistof! Dat moet toch ook met het röntgen apparaat kunnen met de tas er om heen…

Omdat er op de luchthaven ook niet staat aangegeven welke persoonlijke bezittingen aan een controle worden onderworpen heb ik ook sterk het gevoel dat afhankelijk van de omstandigheden het controle niveau wordt gewijzigd. Van zo’n arbitraire uitvoering van het protocol was ik getuige op een eerdere reis naar Marokko: Mijn vrouw moest zich ontdoen van haar jack en de sjaal die zij -in haar overtuiging dat het koud was- om haar nek droeg, terwijl de vrouw van mijn, naar het zich liet aanzien, Marokkaanse buurman haar mantel en hoofddoek op mocht houden terwijl zij beiden door dezelfde body scanner moesten.

Ik houd er al niet van om lang op een slechte stoel te moeten zitten of onnodig tijd te verdoen in de rijen voor de verschillende loketten die je als reiziger nu eenmaal moet passeren, de willekeur waaraan je op het vliegveld tegenwoordig lijkt te zijn overgeleverd maakt het reizen per vliegtuig er zeker niet prettiger op.